«Ես որ տոմս չունենամ, իմ խոսելուց չե՞ք ասի` էս մարդը կա՛մ հանրապետական է, կա՛մ դաշնակ, կա՛մ էլ արմատական ղարաբաղցի…»

ՀԱՄԼԵՏ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԸ ԱԺ 131 պատգամավորներից իսկապես տարբերվում, առանձնանում է: Հանրապետական լինելով հանդերձ, չի բարգավաճել, ապրում է չոր աշխատավարձով: Ճիշտ է, նաև հասարակական կազմակերպության նախագահ է, բայց ծայրը ծայրին հազիվ է հասցնում: Մասնակցել է ղարաբաղյան պատերազմին և, ինչպես ինքն է խոստովանում, պատահաբար ողջ մնացել, չի փոխվել, մնացել է նույնը, ինչպիսին եղել է ի սկզբանե` օրիգինալ, քաղաքական «նյուխը» տեղը։ Վարդան Օսկանյանին անձեռնմխելիությունից զրկելու ՀՀ գլխավոր դատախազի միջնորդությունը դիտարկելիս նա պարզ ու շիտակ գտնվեց. «Ընդդիմությունը հարցը տեղափոխելու է քաղաքական դաշտ, իսկ քաղաքական մեծամասնությունը` իրավական»: Այդպես էլ եղավ:
Փակ գաղտնի քվեարկությունից հետո նա դարձյալ իր բաց կերպարի մեջ էր և առանց քրթմնջանքի ընդունեց հարցազրույցի հրավերս։

-Պարոն Հարությունյան, ընդհանուր առմամբ Ձեր ախտորոշումը ճիշտ էր, և Վարդան Օսկանյանն այլևս անձեռնմխելի չէ:
-Նոր կարգավիճակը ոչ մի վնաս չի հասցնում Օսկանյանին: Եթե նա օրենքի բառին համապատասխան գնար և համագործակցեր դատաքննչական մարմինների հետ, այս թատրոնը չէր լինի:
-Դուք կարծում եք, որ այս ամենը ներկայացո՞ւմ է:
-Միանշանակ:
-Լավ, ներկայացումն ավարտվեց, վարագույրն էլ իջեցված է, հետո՞:
-Հետո ի՞նչ: Օսկանյանն այլևս չի կարող չգնալ քննության, որովհետև բերման կենթարկեն: Համ էլ էդ անձեռնմխելիությունն էդքան էլ մի մեծ բան չէ: Նա պատգամավոր է, շարունակելու է իր օրենսդրական գործունեությունը, և ոչ ոք չի կարող սահմանափակել ազատ տեղաշարժվելու իրավունքը: Անմեղ մարդ է, ինչպես ես և Դուք:
-Առայժմ անմեղ:
-Հա՛, իհարկե: Եթե մեղքը հաստատվի... ես ի՞նչ անեմ:
-Կարծիքներ հնչեցին, որ անձեռնմխելիությունից առհասարակ զրկել է պետք բոլոր պատգամավորներին:
-Ես դա չեմ ընդունում: Ընդհակառակը, օրենսդիրը պետք է անձեռնմխելիության ստատուս ունենա, չնայած ես դրա կարիքը երբեք չեմ զգացել և չեմ էլ զգալու:
-Դե, Դուք ուրիշ եք, պարոն Հարությունյան, քչերը կարող են Ձեզ նման մտածել, արտահայտվել: Դուք մինչև հիմա ո՛չ բիզնեսներ ունեք, ո՛չ էլ դղյակներ եք կառուցել:
-Չեմ կարողացել: Կդնեի, ուղղակի բիզնեսի հետ էությունս չի համապատասխանում: Շատերն են բիզնես դրել ու իրենց խելքի ձեռից կրակն ընկել: Կարծել են` բիզնեսը հեշտ գործ է, ու տակ են տվել, խրվել պարտքերի մեջ: Ես ո՛չ փորձել եմ, ո՛չ էլ պարտքեր ունեմ:
-Ես էլ չեմ փորձել, բայց պարտքեր ունեմ: Չկարևորեք կենցաղը, եկեք փորձենք վերհանել տեսակետները. հանրապետության նախագահի կոշտ դիրքորոշումը, կարծես, միանշանակ չի ընդունվում:
-Ավելի կոշտ պետք է լինի և տևական։
-Նախագահական ընտրությունների նախաշեմի՞ն:
-Ոչ մի բան էլ չկա: Ես նախագահին լավ եմ ճանաչում: Ժամանակը շատ ճիշտ է ընտրված, իսկ սխալն ուղղելը երբեք էլ ուշ չէ: Եթե ուշադիր լինեք, կտեսնեք, որ Սերժ Սարգսյանը նաև իր սխալներն է ընդունում, որ իրեն խաբել են հաճախ, երբեմն խնդիրները ճիշտ չեն ներկայացրել: Հիմա ի՞նչ է եղել, ի՞նչ են ճղճղոցները գցել: Բոլորս նախագահից պահանջում ենք կոշտ դիրքորոշում, ճիշտ է, չէ՞: Բայց հենց որ նա անցնում է գործնական քայլերի, ազգովին սկսում ենք վայնասուն կապել: Սա նորմա՞լ է:
-Նորմալ չի լինի, եթե այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում մեզանում, հանուն թիմային խաղի կրի արևածաղկի նման մեկումեջ անելու բնույթ, կամ բարեփոխումները ինչ-ինչ պատճառներով մնան կես ճանապարհին:
-Բացառված է: Նախագահի կոշտ մոտեցումները լինելու են շարունակական: Ես չեմ կասկածում, որ առաջիկա 5 տարիներին նա է գլխավորելու մեր հանրապետությունը, և մենք թևակոխելու ենք շրջադարձային նոր փուլ: Այսինքն, մենք պետք է ապրենք ոչ թե էս ձևով, այլ էն կոշտ մեթոդները, որ ինքն է կիրառում, դառնալու են ապրելու և աշխատելու նորմա:
-Որպես ՀՀ քաղաքացի, ես երկար եմ սպասել խստացումների, օրենքի գերակայության, զոռբայության վերջին, թալանի կանգառին: Իսկ երբ պարզ իրավիճակներում հայտնի են դառնում գողերն ու հափշտակության ահագնացող չափերը, և ուշանում է պետության կողմից ձուկը գլխից բռնելու պահանջը, Վազգեն Խաչիկյանը մեզ օրինակ, շրջանառության մեջ է մտնում տարակուսանքը:
-Ոչ մի ուշացում էլ չկա: Դատաքննչական գործողությունները կարող էին սկսվել նաև 5 տարի հետո, բայց մենք արդեն ունենք, չէ՞, կալանավորվածներ: Հիմա էստեղ` ԱԺ դահլիճում, մարդիկ են խոսում, որ մոռացել են... ընդունենք մեկը նախարար է եղել, կարծում է վաղեմության ժամկետն անցե՞լ է: Չէ՜, նրանց հարցերին էլ պիտի անդրադառնալ:
-Վարդան Այվազյանի՞ն նկատի ունեք:
-Չգիտեմ, ով ուզում է լինի: Ես անուններ չեմ տալիս: Եթե ես պատերազմի ժամանակ դավաճանել եմ հայրենիքիս, ու հիմա է հայտնի դարձել, կամ մասնակցել եմ սեփականաշնորհման մի գործընթացի, որով զգալի վնաս եմ հասցրել մեր պետությանն ու պետականությանը, ի՞նչ եք կարծում, ես իրավունք ունե՞մ ասելու` էս մի տարվա գործելակերպս քննեք: Ես, օրինակ, կողմնակից եմ, որ սեփականաշնորհման ողջ գործընթացը վերանայվի:
-Մի առիթով նման արտահայտություն արել է վարչապետն ու անցել:
-Ես դա ասել եմ իմ քաղաքական գործունեությունը սկսելիս, 90-ականներին: Ի վերջո, եկեք մի անգամ ռևիզիա անենք ու տեսնենք, թե ով ինչի տեր է դարձել և ի՛նչ ճանապարհով: Ես գիտությունների թեկնածու, դոցենտ, գրքերի հեղինակ մարդ եմ, նա` մեր ծնողների ստեղծածին կոպեկներով տեր դառած կիսագրագետ թալանչի, ի՞նչ իրավունքով, էդ ո՞ր առավելության համար պիտի արհամարհանքով ասի` ախմախի մեկն ես, նստել, գիրք ես գրել: Նա, որ էն արտադրանքը, որ սովետի ժամանակ էին տալիս, ինքը հիմա դրա կեսի կեսի կեսն էլ չի ապահովում, բայց իրեն հանճարեղ բիզնեսմենի տեղ դրած աջ ու ձախ հոխորտում է` դու քոսոտ գիտնական ես, դու` քոսոտ երաժիշտ, իսկ դու` քոսոտ ռեժիսոր:
-Պարոն Հարությունյան, այս պահի Ձեր հուզականությունն ինձ քիչ հուզեց, որովհետև հավատում եմ հանրապետության նախագահի վճռականությանը: Մենք նոր սկզբի շեմին ենք ու անցնելու ենք շեմից ներս, արժեքային համակարգ է փոխվելու։
-Իհարկե: Ես էլ եմ այդպես կարծում, վստահ եմ: Եթե վստահ չլինեի, ելույթ չէի ունենա: Եվ դեռ սպասեք, ինչքան նախագահը բացահայտի էս բաները, իմ ելույթների տոնայնությունն ավելի է կտրուկ դառնալու:
-ՀՀԿ-ի ներսում Ձեր տեսակետները կողմնակիցներ ունե՞ն:
-Շա՜տ, ծանրակշիռ մեծամասնությունը: Մեր կուսակցությունը, ճիշտ է, բազմաշերտ է, բայց հանրապետականի մեծ մասը, նկատի ունեմ հիմնադիրներին, փայլուն կենսագրություն ունի, տրադիցիա ունենք: Էնպես չէ, որ նրանք այսօր են նվիրվել հայրենիքին: Էս տեսակետից Հայաստանում չկա մի կուսակցություն, որ կարողանա մեզ հետ ոտք մեկնել: Չկա՛ այդպիսի մրցակից:
-Ինձ թվում է, ինչ-որ տեղ սկսեցիք Ձեր արշինով չափել բոլորին:
-Բոլորին չեմ կարող ասել, բայց շատերն են այդպիսին: ՀՀԿ-ի ճնշող մեծամասնությունը ազնիվ, նվիրված կուսակցական է:
-Այ, հիմա համաձայն եմ: Բա չէ՛, «Բարգավաճի» նման: Խոսեցին, խոսեցին ու նախկին արտգործնախարարին թողեցին մենակ:
-Էդ մարդը կուսակցության հետ ի՞նչ կապ ունի: Դուք կուսակցության մասին եք հարցնում, ես էլ ենթագիտակցորեն պատասխանում եմ, չիմանալով, որ Դուք շուռ եք տալու:
-Ոչի՞նչ, որ մի քիչ լավ չհասկացա: Հուսով եմ, հերթական հարցիս պատասխանը խուճուճ չի լինի: Ասացեք, խնդրեմ, ներկուսակցական խնդիրների, բացերի ու արատավոր երևույթների մասին է՞լ եք Դուք նույն համարձակությամբ հանդես գալիս ՀՀԿ քաղխորհրդի նիստերում, կուսակցական ժողովներում:
-Ես ընդհանրապես բացառիկ մարդկանցից մեկն եմ, որ որևէ մեկից ո՛չ վախենալու, ո՛չ էլ ամաչելու բան ունի: Իմ կենսագրությունը շալակս առած արխային ման եմ գալիս: Ճիշտ է, լիդեր չեմ եղել, բայց զինվոր եմ, ու ստեղծել ենք էս երկիրը:
-Էս երկիրը մեր երկիրն է, որտեղ կոնտրաստն ամեն քայլափոխի աչք է ծակում, և մեր բոլորի աչքն ու ականջը տեղն են: Ի՞նչ եք կարծում, արդյո՞ք Օսկանյանը ձկան այն մեծ գլուխն է, որից սկսվում է կոռուպցիայի դեմ պայքարը:
-ՈՒրեմն ասեմ, որ էդ բեմադրության հեղինակը մենք չենք: Իրենք բերեցին ու Օսկանյանին վարի տվեցին, որպեսզի քաղաքական դիվիդենդներ շահեն: Բայց դրաման ավարտվեց ֆարսով, և այդ մարդն արդեն անձնական ողբերգություն է ապրում:
-Ասացիք` ով էր բեմադրի՞չը:
-Չգիտեմ, գուցե և ԲՀԿ-ն չի արել:
-Այդ դեպքում որտե՞ղ փնտրենք ու գտնենք այն մարդուն, ով պլանավորեց «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության 2-րդ համարի հանձնումը:
-Ես Վարդան Օսկանյանին ԲՀԿ չեմ համարում, ինքն էլ չի համարում: Ինձ թվում է, բեմադրիչները մի քանիսն են: Բացառված չէ, որ դրսից լինեն, քանի որ «Սիվիլիթասի» բաները գնում են Ամերիկա: Ի՞նչ իմանաս. ԲՀԿ-ի՞ց են, թե՞ ՃՀձ-ից:
-Իշխանական թևի մի քանի պատգամավորներ չթաքցրին, որ հավատում են Օսկանյան անձի անմեղությանը, բայց միաժամանակ պնդեցին` ինչ-որ բան այն չէ:
-25 տարի է` բարեգործական մի կազմակերպության նախագահն եմ կամ տեղակալը: Էդ խի՞ մեկը չբերեց մի 10 հազար դոլար ու ինձ տվեց: Ես եթե 2 մլն դրամ տանեմ բանկ, դեպոզիտ դնեմ, իմ ընկերները նույն օրը, Զորի Բալայանի գլխավորությամբ, ինձ կախաղան կհանեն:
-Դուք շատ ճիշտ եք վարվում, պարոն Հարությունյան, և կուզեի, որ նույն ճշգրտությամբ էլ մի վերջին անգամ հստակեցնեիք ԲՀԿ-ի մասնակցությունը բեմադրության գործում:
-Էդ ինչո՞ւ եք էդքան «Բարգավաճի» անունը տալիս: Էդ մարդիկ կարող է լրիվ անմեղ են: Ի՞նչ կապ ունի ԲՀԿ-ն: Բանկային մախինացիաներ են` Հանթսման-Վարդան Օսկանյան: ՈՒզո՞ւմ եք ճիշտը իմանալ. «Բարգավաճը» պիտի հայտարարեր, որ ինքն ընդհանրապես առնչություն չունի: Հիմա, եթե ես մարդ սպանեմ, հանրապետականը կոկորդը պատռելով ինձ արդարացնելո՞ւ է, կամ ո՞րն է նրա մասնակցությունն իմ գործած հանցանքում: Ցավն այն է, որ մենք չենք խորանում երևույթի մեջ: Օսկանյանն ի՞նչ ԲՀԿ: Երկու օր առաջ գնացել, տոմս է ստացել. եղավ որ նա ԲՀԿ-ակա՞ն է: Ես որ տոմս չունենամ, իմ խոսելուց դուք չե՞ք ասի` էս մարդը կա՛մ հանրապետական է, կա՛մ դաշնակ:
-Իհարկե, ես կասեմ` արմատական ընդդիմություն է:
-Կամ էլ` արմատական ղարաբաղցի…

Զրույցը`
Վահե ՄԵԼԻՔՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Կանայք, մի՛ ծխեք
• «Թերլեմեզյանը» թլպատում են
• Այն, ինչը բացակայում է «Զինուժի» եթերում
• Սոցիալիզմի հետքը արևելաեվրոպական երկրների վրա
• Հայաստանը պետք է կողմնորոշվի` որտե՞ղ դնել շեշտադրումը
• Մերոնց «չիները կընկնեն»
• Վարդան Օսկանյանի նոր արկածախնդրությունը
• Մոտ 550 կմ էր պետք կտրել-անցնել, որ հայտնվեինք Երևանից 50 կմ հեռավորության վրա
• Հայաստանյան էշ պատրաստող սեռական փոքրամասնությունները ցնծության մեջ են
• Արդյո՞ք Սարի թաղին ավտոբուս կավելացվի
• Եթե բժիշկներն ընդունվեին աշխատանքի որպես փականագործ, զոդող կամ թիկնապահ
• Իսկ ո՞վ է ասում, որ Ծառուկյանին սիրում են
• ՀՀԿ-ում «նոր չինովնիկական» արժեհամակարգ
• Սթրեսը կոփո՞ւմ է մարդուն
• Հայ-ռուսական ինտեգրացիան՝ ապազգային գլոբալիզացիայի հակակշիռ
• Պետությո՞ւն, թե՞ ՓԲԸ
• Ճեպազրույցներ սիրիահայությանն առնչվող խնդիրների շուրջ
• «Հայ մեծահարուստները, կուտակելով հսկայական ունեցվածք, պետք է նաև սոցիալական պատասխանատվություն ունենան իրենց ազգի նկատմամբ»
• Վիրտուալ կյանք և շփում. խոսքի ձևավորում և աղավաղում
• Շարժումը մարեց, պառակտվեց և վերածվեց շարքային «քաղաքական ակումբի»

Մեկնաբանություններ